Bu yazı; Human Rights Law Review (2022, 23, 1–27) dergisinde "Cyberviolence Against Women Under International Human Rights Law: Buturuga˘ v Romania and Volodina v Russia (No 2)" başlığıyla yayımlanan makalenin kısa özetini içermektedir.
11 Şubat 2020 ile 14 Eylül 2021 tarihli Buturuga v Romania ve Volodina v Russia (No 2) kararları AİHM’in kadına yönelik siber şiddeti 8. madde kapsamına aldığı ilk kararlardır. AİHM, söz konusu kararlarında, taraf devletlerin bireyleri siber saldırılara karşı korumakta, saldırıları önlemekte ve failleri cezalandırmakta başarısız olduğunu tespit etmiştir.
Kadına yönelik şiddet, uluslararası insan hakları hukuku tarafından korunmaktadır. Bu yönde ilk karar, 2008 yılında kaleme alınan Bevacqua ve S v Bulgaria kararıdır.
Bununla birlikte, dünya hızla değişmekte ve giderek dijitalleşmektedir. Fiziksel şiddetin yerini zamanla sanal dünyada gerçekleşen şiddet eylemleri almaktadır. Sistematik ayrımcılık, cinsiyet temelli şiddet, tehdit, şantaj ve dezenformasyon kaynaklı korkutma eylemleri gün geçtikçe artmaktadır.
Uluslararası insan hakları hukuku, genel olarak devletle insan arasındaki ilişkilerle ilgili olaylara müdahale etmektedir. Fakat, dijitalleşmenin yaygınlaşmasıyla günümüzde devletlerin sorumluluğu genişlemiş ve bireyleri diğer bireylerin eylemlerinden koruması gerektiği kabul edilmiştir.
Yukarıda adı geçen her iki karara konu başvurularda da, eşlerinden ayrılmış kişiler tarafından gerçekleştirilen ve fiziksel şiddet kapsamında olmayan eylemler söz konusudur. Başvuranlar, yerel adli makamlara başvuruda bulunmuş fakat herhangi bir netice alamamıştır.
AİHM, söz konusu başvuruları, 3. madde kapsamında incelemeyi uygun görmemiş, bu eylemlerin aşağılayıcı muamele kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini göz ardı etmiştir.
Oysa ki, söz konusu başvurulara konu eylemler, başvuranları, 3. madde kapsamında değerlendirilebilecek şekilde psikolojik baskıya maruz bırakmıştır. Ne var ki, AİHM, dijital şiddeti 8. madde kapsamında değerlendirerek, özellikle kadınları, dijital dünyada daha savunmasız bırakmıştır.